بیش از ۹۰درصد خودروهای هیبرید از قبیل سوناتا هیبرید، تویوتا پریوس، لکسوس و… واردشده به کشور دارای موتور احتراق داخلی ۱۸۰۰ و ۲۰۰۰سی‌سی هستند و در واقع با تصویب این تعرفه‌ها هیچ‌یک از این خودروها امکان عرضه با قیمت‌های تشویقی برای مشتریان را نخواهند داشت
امروزه خودروهای پاک شامل خودروهای هیبرید یا HEV ، خودروهای الکتریکی یا EV و خودروهای هیدروژنی یا Fuel Cell در دنیا معرفی و جایگزین خودروهای معمولی می‌شوند.
همچنین کشورهای پیشرو با در نظر گرفتن ابزارهای تشویقی در حال ترویج استفاده از این خودروها و همچنین در تلاش برای آماده‌سازی زیرساخت‌های استفاده از آنها هستند و شرایط ورود تکنولوژی تا تولید این خودروها در کشورشان را فراهم می‌کنند.
متاسفانه کشور ایران در این زمینه سرعت بسیار پایینی داشته و اخیرا تعرفه‌های سنگین واردات این خودروها به کشور، در همان ابتدای مسیر، مشتریان را به‌سمت استفاده از خودروهای بنزینی با آلایندگی و مصرف سوخت بالا سوق می‌دهد.
خودروهای هیبرید
قیمت جهانی خودروهای هیبرید در مقایسه با نمونه مشابه بنزینی در حدود ۸ تا ۱۰ هزار دلار گران‌تر است و تا ابزارهای تشویقی و تعرفه مناسب برای این خودروها در نظر گرفته نشود، مسلما با افزایش قیمت خودروهای هیبرید نسبت به نوع بنزینی مشابه مواجه خواهیم شد و مصرف‌کنندگان به‌سمت خرید خودروهای بنزینی ترغیب می‌شوند که این موضوع مخالف سیاست‌های کشور و سیاست‌های جهانی در حوزه ترویج کالاهای دوست‌دار محیط‌زیست خواهد بود.
آمار خودروهای پاک
میزان فروش جهانی خودروهای دوست‌دار محیط‌زیست از ۱٫۹۹ میلیون دستگاه در سال ۲۰۱۵ به ۶٫۸۹ میلیون‌دستگاه در سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد داشت که سهم بازار این خودروها از ۲٫۳درصد به ۶٫۹درصد می‌رسد.
با تعرفه‌های تعیین‌شده برای خودروهای هیبرید ظاهرا کشور ایران به روند رو به رشد و سیر صعودی ترویج استفاده از خودروهای پاک براساس استانداردهای جهانی کمک نخواهد کرد و متاسفانه برعکس سیر نزولی نیز خواهد داشت.
جالب اینکه تصویب تعرفه‌های بالای خودروهای هیبرید در ایران دقیقا روی خودروی هیبرید HEV خودشارژ که در سال ۲۰۲۰ به میزان ۵۲درصد و بیشتر از سایر مدل‌ها استفاده خواهد شد، اعمال شده است.
هدف از تولید خودروهای هیبرید چیست؟
اخیرا مطالبی در خصوص توجیه تعرفه‌های بالای خودروهای هیبرید منتشر شد و این خودروها با اصطلاحاتی از قبیل فول‌هیبرید نبودن یا پایه الکتریک نبودن در زمره خودروهای بنزینی قرار داده شده‌اند، همچنین مصرف سوخت و آلایندگی خودروهای هیبرید را با خودروهای تمام‌الکتریکی مقایسه کرده‌اند.
از سوی دیگر اعلام شد خودروهای هیبرید وارداتی تاثیری در کاهش آلایندگی هوا ندارند! در پاسخ به این اظهارات، نخست باید به این سوالات پاسخ دهیم که هدف از تولید خودروهای هیبرید در دنیا چیست؟
خودروهای هیبرید یا ترکیبی، برای تولید قدرت از دو منبع نیروی موتور احتراق داخلی و موتور الکتریکی بهره می‌برند. موتور احتراق داخلی بنا بر قدرت و گشتاور مورد نیاز می‌تواند در حجم‌های متفاوتی طراحی شود و با موتور الکتریکی توامان گشتاور و قدرت مورد نیاز را تولید کنند.
خودروهای هیبرید براساس نحوه شارژ باتری هیبرید به دو دسته HEV (خودشارژ) و P-HEV (نیاز به منبع خارجی برای شارژ) تقسیم‌بندی می‌شوند که خودروهای P-HEV با توجه به نیاز به منبع خارجی برای شارژ باتری و نبود زیرساخت‌های لازم در برخی کشورها، استفاده کم‌تری نسبت به خودروهای HEV دارند.
خودروهای هیبرید بر اساس انتقال قدرت از موتور بنزینی و موتور الکتریکی به چرخ‌ها و مسیر شارژ باتری هیبرید به‌صورت سری – موازی – سری و موازی تقسیم‌بندی می‌شوند و اصولا اصطلاحاتی از قبیل خودروی فول‌هیبرید و پایه الکتریک در این صنعت معنایی ندارد.
موتورهای احتراق داخلی بنزینی مورد استفاده در خودروهای هیبرید بنا به طراحی و تکنولوژی ساخت می‌توانند در دسته موتورهای بنزینی با مصرف سوخت و آلایندگی کم قرار گیرند که موتورهای بنزینی GDI در این دسته هستند و در واقع مصرف سوخت و آلایندگی آنها حداقل ۱۵درصد نسبت به موتورهای بنزینی MPI بهبود یافته است.
به‌طور مثال خودروی سوناتا هیبرید وارد شده به کشور از نوع هیبرید HEV خودشارژ سری و موازی با موتور احتراق داخلی بنزینی GDI است که در حالت ترکیبی مصرف سوخت این خودرو ۴٫۵ لیتر برای هر ۱۰۰ کیلومتر است
نقش هیبریدها در محیط زیست
بنا به توضیحاتی که داده شد نظراتی که در رابطه با بی‌تاثیر بودن خودروهای هیبرید در کاهش آلایندگی هوا مطرح می‌شود، در واقع به زیر سوال بردن نتایج تحقیقات کلیه شرکت‌های خودروسازی معتبر در این حوزه است که با صرف زمان، هزینه، تحقیق و توسعه توانسته‌اند تکنولوژی استفاده از خودروهای پاک را رواج دهند و در خصوص خودروهای هیبرید بدون کاهش قدرت و گشتاور موتور خودرو – در مقایسه با نمونه مشابه بنزینی – مصرف سوخت این خودروها را به زیر ۵لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر برسانند که موجب کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.
حال باید پرسید آیا میزان آلایندگی خودرویی با موتور بنزینی ۲۰۰۰سی‌سی با مصرف سوخت ترکیبی ۸ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر با خودروی هیبرید با موتور بنزینی ۲۰۰۰سی‌سی با مصرف سوخت ترکیبی ۴٫۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر برابر است؟
عملکرد خودروی هیبرید
در خودروهای هیبرید سری موازی خودشارژ HEV، استارت اولیه و حرکت خودرو با موتور الکتریکی انجام گرفته و بنا به شرایط جاده و نوع رانندگی، موتور احتراق داخلی به مدار قدرت وارد و در صورت عدم نیاز از مدار خارج می‌شود که در سرعت‌های زیر ۵۰ کیلومتر بر ساعت با موتور الکتریکی کار می‌کنند.
خودروی سوناتا هیبرید واردشده به کشور از نوع سری و موازی بوده و استارت اولیه و حرکت خودرو با موتور الکتریکی است. مصرف سوخت ترکیبی پایین خودروهای هیبرید که به‌طور نمونه می‌توان به سوناتای هیبرید که توسط شرکت پاکرو وارد کشور شده و در تاکسیرانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره کرد که اثبات‌کننده این موضوع است که این خودروها در بیشتر مواقع از موتور بنزینی استفاده نکرده و در ترافیک شهری بیشتر از موتور الکتریکی استفاده می‌کنند.
مصرف سوخت خودروهای بنزینی با موتور ۲۰۰۰سی‌سی پیشرفته حداقل ۸ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است که در این خصوص می‌توان مصرف سوخت خودروی سوناتا ال‌اف بنزینی و سوناتا ال‌اف هیبرید را مقایسه کرد و به هدف تولید خودروهای هیبرید دست یافت.
در واقع خودروهای هیبرید باید با خودروی مشابه بنزینی مقایسه و میزان کاهش مصرف سوخت و همچنین آلایندگی آن‌را سنجید. با توجه به توضیحات فوق، دسته‌بندی خودروهای هیبرید نباید بنا به حجم موتور احتراق داخلی بنزینی انجام گیرد و بر اساس آن تعرفه واردات مصوب شود زیرا این خودرو دارای یک موتور الکتریکی نیز هست که قدرت تولیدی و عملکرد آن تاثیر بسزایی در مصرف سوخت دارد.
در واقع دسته‌بندی خودروهای هیبرید باید با لحاظ کردن حجم موتور بنزینی و همچنین مصرف سوخت ترکیبی و میزان انتشار دی‌اکسید‌کربن آن، سنجیده و در مقایسه با خودروهای بنزینی مشابه، تعرفه واردات مشخص شود.
همچنین نمی‌توان گفت خودروهای هیبرید، خودروهایی با موتور سوخت فسیلی محسوب می‌شوند زیرا ماهیت استفاده از خودروهای هیبرید همان‌طور که از نام آنها پیداست، ترکیبی بوده و در واقع ترکیبی از موتور احتراق داخلی و موتور الکتریکی با هدف کاهش مصرف سوخت و آلایندگی در مقایسه با خودروی بنزینی است.
نتیجه‌گیری
خودروهای هیبرید جزو خودروهای پاک محسوب می‌شوند و خودروهای تمام‌الکتریکی یا EV، خودروهای با آلایندگی کمتر از این خودروها هستند. باید به این نکته اشاره کرد که زیرساخت‌های شارژ کردن خودروهای تمام‌الکتریکی نه‌تنها در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا نیز مهیا نیست و امکان واردات این خودروها در صورت نداشتن زیرساخت، مناسب وجود ندارد.
با این توضیحات بهترین گزینه برای کاهش مصرف سوخت و آلایندگی ناشی از آن واردات خودروهای هیبرید HEV خودشارژ است که با تعرفه‌های تعیین‌شده نه‌تنها خودروهای الکتریکی بلکه خودروهای هیبرید نیز امکان عرضه و جذابیت برای خرید نخواهند داشت.
همچنین باید به این نکته اشاره کرد که با توجه به مصوبه تعرفه واردات و دسته‌بندی صورت‌گرفته، افزایش تعرفه واردات خودروهای هیبرید به کلیه خودروهای هیبرید وارد شده به کشور تعلق خواهد گرفت زیرا تمام خودروهای هیبرید واردشده به کشور، دارای موتور احتراق داخلی بالای ۱۵۰۰سی‌سی هستند.
نکته جالب در دسته‌بندی و تصویب تعرفه خودروی هیبرید که در ۱۶ گروه قرار گرفته این است که تفاوت دسته‌بندی ردیف ۲ و ۱۰ و اختلاف ۱۰درصدی در تعرفه واردات دقیقا بر چه مبنایی مشخص شده است و تفاوت بین خودروی هیبرید ردیف ۲ با حجم موتور پیستونی درون‌سوز جرقه‌ای احتراقی ۱۵۰۱ تا کمتر از ۲۰۰۰سی‌سی (بنزین/هیبرید) با خودروی هیبرید ردیف ۱۰ با حجم موتور پیستونی درون‌سوز جرقه‌ای احتراقی ۱۵۰۱ تا ۲۰۰۰سی‌سی (بنزین/هیبرید) چیست؟ یا اصطلاحات استفاده‌شده از قبیل بنزین/هیبرید بیشتر از ۲۵۰۰سی‌سی با پایه برق یا بدون پایه برق چیست؟
آیا بهتر نبود پیش از تصویب این تعرفه‌ها، جلسات کارشناسی با انجمن‌ها و شرکت‌های واردکننده یا دیگر فعالان این صنعت که در تلاش جهت ترویج استفاده از خودروهای پاک و کاهش مصرف سوخت و آلایندگی کشور هستند، انجام می‌پذیرفت؟
امید است با تجدید‌نظر در تعرفه واردات خودروهای هیبرید، پلاگین هیبرید و برقی کشورمان نفسی تازه کند و تکنولوژی این خودروها از واردات تا تولید در کشور پایهگذاری شود.
- ۱۸۸ ۱۶۷
- ۰ نظر